ยางจัดฟันมีกี่แบบ สีอะไรดี ต้องเปลี่ยนบ่อยแค่ไหน
ยางจัดฟันเป็นอุปกรณ์พิเศษที่ใช้มัดเข้ากับลวดเหล็กจัดฟัน ทำหน้าที่เป็นตัวรัดและยึดแบร็กเก็ตให้อยู่กับที่เพื่อทำให้ฟันเรียงตัวตามตำแหน่งที่ติดเครื่องมือไว้ มีให้เลือกหลายสี หลายแบบ
โดยในบทความนี้ เราจะมาดูกันว่ายางจัดฟันนั้นมีกี่ประเภท แต่ละแบบมีข้อมูลอะไรบ้าง รวมไปถึงแนะนำวิธีการเลือกสีให้เหมาะสม
แบบยางจัดฟัน
1. ยางมัดเครื่องมือ (Elastic Ties หรือ โอริง)
- รายละเอียด: เป็นยางวงกลมขนาดเล็ก คล้ายวงแหวน มีให้เลือกหลายสี
- จุดประสงค์: ทำหน้าที่ยึดตัวเหล็ก Archwire เข้ากับแบร็กเก็ตจัดฟัน
- การใช้งาน: ยางจัดฟันโอริงเป็นประเภทที่นิยมมากที่สุด เหมาะกับเคสคนไข้ที่ไม่มีความซับซ้อนมาก
2. เชน (Elastic Power Chains)
- รายละเอียด: เป็นเครื่องมือพิเศษที่ทำมาจากการเรียงกันของยางจัดฟัน เหมาะกับเคสคนไข้หลากหลายแบบ
- จุดประสงค์: เชนทำหน้าที่ปิดช่องว่างระหว่างฟันเพื่อเพิ่มแรงการบีบบตัวของฟันให้เคลื่อนตัวตามที่ต้องการ
- การใช้งาน: เหมาะสำหรับใช้งานในช่วงหลังๆ ของการรักษา เพื่อเก็บรายละเอียดของการจัดฟัน
3. ยางดึงฟัน (Elastic Rubber Bands)
- รายละเอียด: เป็นอุปกรณ์ที่มีความแข็งแรง ทนทาน ยืดหยุ่น สามารถทนแรงดึงได้มาก
- จุดประสงค์: ทำหน้าที่ยึดระหว่างขากรรไกรหรือระหว่างฟันเพื่อให้เคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกัน
- การใช้งาน: เหมาะสำหรับใช้งานในคสที่ค่อนข้างซับซ้อน โดยแพทย์มักจะเกี่ยวยางในตำแหน่งต่างๆ เช่น ระหว่างฟันบน-ล่าง อย่างละ 1-2 ซี่
ความสำคัญ
ยางจัดฟันนั้นเป็นหนึ่งส่วนของเครื่องมือจัดฟันโลหะที่มีความสำคัญ ทำหน้าที่เป็นตัวคอยดึงและกำหนดทิศทางการเคลื่อนตัวของฟันให้เข้าที่ตามตำแหน่ง รวมไปถึงเป็นตัวยึดลวดและเครื่องมืออื่นๆ เข้าด้วยกัน ดังนั้นแล้วหากขาดเครื่องมือนี้ไป จะทำให้การจัดฟันนั้นเป็นไปไม่ได้อย่างสมบูรณ์
การเปลี่ยนยางจัดฟัน
ยางจัดฟันนั้นจำเป็นจะต้องถูกเปลี่ยนทุกๆ เดือน เพราะเมื่อเวลาผ่านไป ตัวยางจะสูญเสียความยืดหยุ่นจากการที่ต้องดึงรั้งตัวเครื่องมือไว้ตลอด 24 ชม. ทำให้เประสิทธิภาพในการทำงานลดลง รวมไปถึงเมื่อเวลาผ่านไป สีของยาจัดฟันก็จะเปลี่ยนไปหรือกลายเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย
วิธีการเลือกสียาง
การเลือกสียางจัดฟันให้เหมาะสมนั้น เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่คนจัดฟันจะให้ความสำคัญอย่างมาก เพราะเมื่อยิ้ม สิ่งแรกที่คนอื่นจะมองเห็นคือสีของยางที่จะดูโดดเด่น ดังนั้นการเลือกสียางจัดฟันให้เหมาะสมก็จะช่วยทำให้ภาพลักษณ์ดูดีขี้น โดยหลักการคร่าวๆ ในการเลือก มีดังนี้
- หากต้องการความเป็นธรรมชาติ: แนะนำให้เลือกสีใส สีเทา หรือ เทาเข็ม เพราะสีเหล่านี้จะทำให้ดูกลืนไปกับเครื่องมือจัดฟันที่เป็นสีเงินของโลหะ
- หากต้องการให้ฟันดูขาว: แนะนำให้เลือกสีออกโทนเขียวหรือน้ำเงิน เพราะสีเหล่านี้จะตัดกับสีขาวธรรมชาติของฟ้น ทำให้ดูเด่นและขาวขึ้น รวมไปถึงพยายามเลี่ยงสีออกโทนเหลืองหรือขาวออ่นๆ เพราะมักจะเป็นคราบหรือสีจางได้ง่าย
- หากต้องการให้เข้ากับสีผิว: สำหรับผู้ที่มีผิวขาวหรือค่อนข้างขาว เลือกสีที่ไปในโทนอ่อน ซอฟท์ เช่น ชมพูอ่อน ฟ้าอ่อน เพราะจะทำให้ยางจัดฟันไม่ดูเด่นไป และสำหรับผู้ที่มีสีผิวเข้ม แนะนำเลือกสีโทนเข้ม เช่น สีม่วง แดง หรือ น้ำเงินเข้ม ก็จะทำให้ดูโดดเด่นสวยงาม
- หากต้องการความแปลก โดดเด่น: ก็สามารถเลือกสีที่เข้ากับเทศกาลที่ตนเองชอบ เช่น สีแดง หรือเขียว สำหรับคริสต์มาส หรือ ส้ม สำหรับวันฮาโลวีน หรือจะใส่เป็นแบบหลากสีเลยก็ได้ตามความต้องการ
เลือกจัดฟันด้วยวิธีการอื่น
ยางจัดฟันนั้นเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการจัดฟันด้วยวิธีแบบดั้งเดิม เช่น การจัดฟันด้วยโลหะ ซึ่งปฎิเสธไม่ได้เลยว่าถึงแม้การจัดฟันแบบนี้จะสามารถเลือกสียางให้ดูเหมาะสม ดูสวยงามได้ระดับนึ่ง แต่ก็ยังไม่ดูเป็นธรรมชาติเท่ามี่ควร ดังนั้นแล้วในปัจจุบันจึงได้มีเทคนิคการจัดฟันแบบอื่นเพิ่มเข้ามา ที่ทำให้การรักษาดูสวยงามเป็นธรรมชาติมากขึ้น เช่น:
- จัดฟันด้วยวัสดุใส: เป็นการติดเครื่องมือจัดฟันแบบใหม่ที่มีความใส สามารถถอดออกได้
- จัดฟันดามอน: เป็นการจัดฟันนแบบใหม่โดยไม่ใช้ยางหรือที่เรียกว่า Self-Ligating Braces
- จัดฟันด้านใน: เป็นการจัดฟันด้วยโลหะเหมือนกัน แต่ตัวเครื่องมือจัดฟันจะถูกติดอยู่ด้านหลังฟัน ทำให้มองไม่เห็นตัวเครื่องมือ
ซึ่งในการตัดสินใจเลือกว่าสุดท้ายแล้วควรจะจัดฟันแบบไหน นอกจากจะดูที่ความต้องการของคนไข้แล้ว ก็ต้องเข้ามาพบทันตแพทย์เพื่อวินิจฉัยอาการเพื่อดูสว่าแบบไหนเหมาะสมที่สุด เพราะการจัดฟันแต่ละแบบนั้นก็มีข้อจำกัดของตัวเอง
